هر روز تعداد زیادی از کاربران سراغ لپ تاپ ها می روند، زیرا آسان بودن استفاده از این ابزار توجه آن ها را جلب می کند. چند سالی است که این دسته از کامپیوترها در مقایسه با رقبای خود یعنی کامپیوترهای رومیزی چند سال قبل، قوی تر هستند و در عین حال به شما امکان می دهند تا هر زمان که می خواهید، مشغول کار شوید. اما آن چه بسیاری از کاربران به آن عادت کرده اند این است که به محض مواجه با مشکل، به سرعت کیس کامپیوتر را باز می کنند؛ امری که در مورد لپ تاپ ها غیر ممکن است، زیرا این دسته از کامپیوترها به صورت یک جعبه مهر وموم و بدون امکان دستکاری، در اختیار شما قرار می گیرند.

در داخل جعبه لپ تاپ، مجموعه ای از مؤلفه ها به صورت متراکم، در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و به نظر می رسد که هیچ راهی برای نفوذ به داخل آن و بررسی قطعات دستگاه وجود ندارد. به همین دلیل عکس العمل بسیاری از ما به محض بروز مشکل، تماس با متخصصان این امر است.

البته، در بسیاری ازموارد مجبور نیستید چنین کاری انجام دهید. معمولی ترین مشکلی که در استفاده از لپ تاپ ها رخ می دهد و حتی آن دسته از مشکلاتی که به نظر می رسد تنها توسط کارخانه سازنده قابل حل است، ممکن است توسط خود شما نیز حل شود، اما نکته اصلی کار در این است که باید بدانیم از کجا شروع کنیم و چطور راهکارهای ساده را برای حل مشکل پیدا کنیم.

در این مقاله، نحوه برخورد با مشکلات رایج در لپ تاپ ها بررسی می شوند تا بتوانید این گونهمشکلات را با کمترین دردسر شناسایی و برطرف کنید. همچنین به نکته هایی اشاره می کنیم که مانع بروز مشکلات شده و باعث می شود تا کامپیوتر شما برای مدت طولانی بدون دردسر کار کند.

بنابراین، قبل از آن که ناامید شوید و سخت افزار خود را به منظور تعمیر به کارخانه سازنده ارسال کنید، به این مقاله نگاهی بیاندازید، زیرا ممکن است بتوانید راه حل مشکل خود را پیدا کنید.

● دانستنی های ضروری درباره دیسک کامپیوتر:
یکی از ترسناک ترین مشکلات سخت افزاری کامپیوترها، به ویژه درباره لپ تاپ ها مربوط به بروز مشکل در هارددیسک آنها است. و معمولا این مشکل اولین بار، زمانی خود را نشان می دهد که می خواهید سیستم را روشن کنید، اما با پیام خطایی مواجه می شوید که به طور کلی نشانگر عدم امکان راه اندازی سیستم از هارددیسک است:

Disk boot failure. Insert system disk and press Enter

در این گونه موارد احتمال آن که هارددیسک شما خراب شده باشد، وجود دارد. آخرین باری که از فایل های خود کپی تهیه کردید، چه زمانی بود؟ اصلا آیا تاکنون از دیسک خود نسخه پشتیبان تهیه کرده اید؟

اولین کاری که در این مواقع  باید انجام دهید این است که وارد محیط Bios لپ تاپ شوید. آیا هنوز درایو مذکور توسط بایوس شناسایی می شود؟ اگر این طور باشد، به احتمال Boot Loader ویندوز خراب شده است. راه حل این مشکل در ادامه خواهد آمد. البته، اگر بایوس سیستم دیسک مورد نظر را نشان ندهد، به احتمال زیاد تخته مدارآسیب دیده است شده است.

در این حالت بسیاری از کاربران کامپیوتر خود را در اختیار مراکز تعمیراتی قرار می دهند. اما این مدار می تواند با مدار مربوط به یک دیسک قدیمی تعویض شود تا به این ترتیب بتوانید دوباره به داده ها دسترسی داشته باشید. جدا کردن این مدار از دیسک به سادگی باز کردن چند پیچ است. همچنین ممکن است یک کابل نواری نیز وجود داشته باشد، اما این کابل را نیز می توان با کمی حوصله از دیسک جدا کرد، فقط کافی است دقت کنید.

یک مشکل کوچک نیز وجود دارد: مداری که استفاده می کنید باید مشابه دیسک کنونی باشد. اگر مدار به دیسکی با ظرفیت متفاوت مربوط باشد، در بیشتر موارد مشکلی پیش نمی آید، اما باید مدل دیسک آن با مدل دیسک شما یکی باشد.

به طور معمول، یافتن یک مدار اضافی برای دیسک های قدیمی کار دشواری است، به ویژه اگر آن از خط تولید خارج شده باشد. در این شرایط جست وجو در فروشگاه های قطعات دست دوم برای یافتن یک مدار دست دوم و ارزان بهترین راه حل ممکن است.

یکی از لپ تاپ های ما که از مارک معروفی نبود و چهار سال پیش خریداری شده بود با مشکل مواجه شد و ما موفق شدیم در عرض مدت زمان کمی و در ازای یک هزینه ناچیز، یک مدار مستعمل برای هارددیسک هشتاد گیگابایتی آن که توسط شرکت هیتاچی عرضه شده بود، پیدا کنیم.

● چرا هارد دیسک خراب می شود ؟
شایع ترین دلیل برای از کار افتادن یک هارد دیسک قبل از سر آمدن عمر طبیعیش، آسیب های فیزیکی میباشد، مثل ضربه خوردن و تکان خوردن در زمانی که فعالیتی انجام میدهد. منظور از فعال بودن زمانی است که هدها در حال خواندن یا نوشتن اطلاعات هستند. این لحظه زمانی است که هد به صفحه بسیار نزدیک است و ایجاد تکان یا ضربه باعث تماس با صفحه می گردد و از اینجا تمامی مشکلات آغاز میشود.

به این مشکل Head Crash میگویند که به واسطه برخورد نوک هد با سطح بسیار حساس صفحه چرخان حاوی شیارهای مغناطیسی در برگیرنده اطلاعات ایجاد میگردد. این برخورد هم هد خواندنی را آسیب میزند و هم سطح صفحه را. ولی خوشبختانه درایو های امروزی بسیار مقاوم تر هستند و به خوبی در برابر تکان و ضربه محافظت شده اند.

به دلیل اینکه جریان هوای ایجاد شده بر روی سطح صفحات فاصله هدها را تعیین میکند در هنگام پایین آمدن سرعت چرخش و توقف صفحات این جریان کمتر شده و فاصله ها نیز کاهش می یابد به همین دلیل در هارد های مدرن امروزی در زمان کاهش سرعت و توقف هارد، هدها به قسمتی که امن می باشد حرکت میکنند و از روی صفحات دور میشوند و هارد خاموش به سختی دچار مشکل می شود.

بنابراین از جابجایی سیستم خود در هنگام روشن بودن به شدت اجتناب کنید. به همین دلیل هم میزان حفاظت هارد سیستم های لپ تاپ بسیار بیشتر از هاردهای 3.5 اینچی کامپیوترهای رومیزی می باشد اما با کمی دقت می توانید متوجه شوید که میزان خرابی در هارد دستگاههای قابل حمل تا چه میزان زیاد می باشد.

موتور الکتریکی که وظیفه چرخانیدن صفحات را به عهده دارد دلیل دیگر از کار افتادن هاردها میباشد. این دلیل بیشتر بعد از یک دوره طولانی استفاده ممتد از هارد رخ میدهد. اصولا به وجود آمدن نقص در موتور محرک و یا خرابی اهرم های نگهدارنده (یاتاقان) باعث کاهش کارایی و همچنین رخ دادن ایرادهایی در عمل خواندن و یا نوشتن که به دلیل کاهش سرعت صفحه ها و یا نبودن در سرعت ایده الی که برای عمل خواندن یا نوشتن لازم است می گردد.

همچنین هارد درایوها دارای فیلترهای ورودی هوا هستند زیرا برای شناور بودن هدها بر روی صفحات نیازمند فشار هوای معینی می باشند و ایجاد کوچکترین نقصی در این فیلترها سبب بروز Head Crash و از دست دادن اطلاعات عمده ای در هارد درایو و همچنین خرابی خود دیسک می شود.

● گذر از مرحله بوت:
هارددیسک تنها مانع راه اندازی  شدن سیستم نیست. ولی  اگر کاملا  مطمئن هستید که هارددیسک شما توسط بایوس سیستم شناسایی شده، در این صورت ممکن است برنامه راه انداز ویندوز دچار مشکل شده باشد. مهم ترین و محتمل ترین دلیل برای آن خاموش کردن نادرست سیستم است که به علت نواقص تصادفی یا خالی شدن باتری لپ تاپ  رخ می دهد. نصب یک سیستم عامل دیگر نیز می تواند وضعیت را آشفته سازد. خوشبختانه این مشکل می تواند با استفاده از دیسک نصب ویندوز برطرف شود (اگر لپ تاپ شما تنها به همراه دیسک بازیابی داده ارائه شده، در این صورت می توانید سی دی ویندوز را از یکی از دوستان خود قرض بگیرید).

در هنگام بوت سیستم توسط CD/DVD ویندوز XP، در پنجره ای که از شما سؤال می شود «To set up windows XP now, press Enter»، کلید Enter را فشار دهید، سپس برای تایید مجوز نصب دکمه F8 را انتخاب کرده و در مرحله بعد و زمانی که برنامه نصب، ویندوز کنونی شما را تشخیص می دهد، برای شروع تعمیر ویندوز، دکمه R را انتخاب کنید. به این ترتیب، ویندوز شروع به نصب دوباره و تعمیر سیستم عامل می کند، در حالی که همه داده ها و برنامه های شما بدون تغییر باقی می ماند. در صورتی که این کار با موفقیت انجام شده باشد، باید بعد از راه اندازی سیستم، همه چیز مثل گذشته باشد و لپ تاپ شما مثل روز اول کار کند.

در ویندوزهای 7 و 8.1 بو 10 باید سیستم را با دی وی دی نصب، راه اندازی کرده و زبان مورد نظر را برای صفحه کلید انتخاب کنید. در این حالت، با دکمه ای مواجه می شود که با نمایش عبارت «Install Now»، از شما می خواهد، سیستم عامل را از اول نصب کنید. این گزینه را نادیده بگیرید و گزینه «Repair Your Computer» را انتخاب کنید. روی دکمه Next کلیک کنید تا در مرحله بعد، پنج گزینه در اختیار شما قرار گیرد. این گزینه ها عبارتند از:
 

Startup Repair

System Restore

Winodows Complete PC Restore

Windows Memory Diagnostic Tool

Command Prompt

از میان این موارد گزینه Startup Repair را انتخاب کنید.

اگر هیچ یک از این راه حل ها مشکل شما را حل نکرد و حدس می زنید که مشکل از هارددیسک است (به عنوان مثال، به واسطه شنیدن صدای نامعمول شبیه به گیر کردن از هارددیسک)، در این صورت مهم ترین هدف، بازیابی داده ها است. یکی از راه ها برای انجام این کار جدا کردن دیسک از سیستم و متصل کردن آن به یک رابط هارددیسک از نوع USB است. به این ترتیب، می توانید هارددیسک را به یک سیستم دیگر متصل کنید و سعی را بر این بگذارید تا از طریق ویندوز اکسپلورر به اطلاعات آن دسترسی داشته باشید. تا زمانی که دیسک کاملا منهدم نشده باشد، که احتمال وقوع آن بسیار ناچیز است، امکان بازیابی داده های آن و کپی کردن آن ها به آدرسی دیگر وجود دارد.

اما یک گزینه بهتر، گزینه ای که سرعت انتقال داده را بیشتر می کند. می توانید دیسک را به طور مستقیم به مادربرد یک پی سی متصل کنید. اگر دیسک از نوع Pata باشد (نه از نوع Sata)، در این صورت به یک مبدل نیاز دارید، زیرا رابط ورودی با ورودی سایز 5/2 برای لپ تاپ ها از رابط ورودی 5/3 مورد استفاده در دسکتاپ ها، تفاوت دارد. خرید چنین قطعاتی به راحتی و با هزینه کمی ممکن است که نسبت به ارزش داده بازیابی شده رقم  بسیار ناچیزی باشد.

● مشکلات ناشی از باتری:
هر چه از عمر لپ تاپ بیشتر و بیشتر بگذرد، احتمال سالم بودن باتری، کاهش می یابد. وقتی که سیستم را به تازگی تهیه کرده اید، ممکن است باتری سیستم بین دو تا سه ساعت کار کند، اما در عرض چند سال ممکن است عمر آن تنها به اندازه ای باشد که فقط بتوانید سیستم را بوت کرده و وارد محیط ویندوز شوید. اگر شما جزء آن دسته از افرادی هستید که هنگام استفاده از لپ تاپ خود، به پریز برق دسترسی ندارند، در این صورت این مسئله، مشکل زیادی را برای شما ایجاد می کند.

چندی پیش، یافتن باتری با ولتاژ، اندازه و رابط مناسب برای هر لپ تاپ، کاری دشوار و زمان بر بود. اما امروزه دنیای وب این کار را نیز آسان کرده است. اگر لپ تاپ شما توسط شرکت های مطرح در بازار (نظیر دل، اچ پی و موارد مشابه) ساخته شده است، در این صورت قبل از هر کاری سایت شرکت سازنده را بررسی کنید. اگر چیزی پیدا نشد یا آن که قیمت ها بالا بود، می توانید دنبال یک باتری سازگار و مشابه بگردید.

درباره لپ تاپ های شرکت های کوچک تر، شانس زیادی وجود دارد که باتری مورد استفاده از نوع کاربرد مشترک باشد، یعنی یک مدل خاص از باتری که توسط یک شرکت تولید شده و به طور مشترک به چندین شرکت فروخته می شود. برای یافتن عامل فروش باتری مورد نیاز، باید ابتدا تولیدکننده اصلی باتری را شناسایی کنید. با بررسی دقیق تر برچسب یا مارک باتری ممکن است بتوانید سرنخ هایی پیدا کنید. اگر با کد یا عددی مواجه شدید آن را در گوگل جست و جو کنید.

ما این کار را با یکی از لپ تاپ های کوچک خود انجام دادیم و متوجه شدیم که مدل و کارخانه سازنده باتری Mitac نوع 8355 است. در اولین جست وجوی آنلاین برای باتری جایگزین توانستم فروشنده مناسبی را پیدا کنم، هر چند موردی که پیدا کردیم قیمتی بیش از حد معمول داشت.

ایده صرفه جویی ممکن است شما را اغوا کرده و به سراغ یک باتری دسته دوم بروید، اما به شما پیشنهاد می کنم هیچ گاه باتری دسته دوم نخرید.این توصیه به دو دلیل است ، نخست این که نمی دانید از آن باتری برای چه مدت استفاده شده و دوم این که نمی توانید صدمه های احتمالی به باتری را تشخیص دهید. مورد دوم بسیار حائز اهمیت تر از مورد اول  است زیرا باتری های لپ تاپ به طور بالقوه خطرناک هستند.

ما با موارد زیادی مواجه شدیم که در آن باتری یک سیستم بیش از حد گرم شده یا حتی منفجر شده است. به همین دلیل، به شما پیشنهاد می کنیم حتما از یک فروشنده معتبر خرید کنید و در این مورد به هیچ عنوان از پیشنهادهای فروش در فروشگاه های قطعات دست دوم که به نظر خیلی ارزان هستند، استفاده نکنید.

● خشت بعدی:
از طرف دیگر ممکن است که منبع تغذیه لپ تاپ با مشکل مواجه شود. در گذشته بروز مشکل در منبع تغذیه لپ تاپ به این معنی بود که باید آن را دور می انداختید، اما خوشبختانه آن روزها سپری شده است. هر چند که پیدا کردن این قطعه به سادگی موارد دیگر نیست، اما در این موارد نیز می توان از سایت هایی نظیر موارد گفته شده کمک گرفت.

تنها اصل مهم آن است که منبع تغذیه جدید با منبع قبلی از جهت ولتاژ، خروجی و رابط مدار، سازگار باشد. اگر این شرایط برقرار باشد دیگر نیازی نیست درباره این موضوع که قطعه فوق برای مدل دیگری ساخته شده است، نگران باشید.

یکی از قطعات بسیار جالب بازار مدل NP100 شرکت Antec است. این قطعه هفت نوع رابط داشته و خروجی آن صد وات است و می توان ولتاژ آن را از 15 تا 24 ولت تنظیم کرد. این مشخصات به این معنا است که قطعه فوق برای نیمی از لپ تاپ های بازار مناسب است (لپ تاپ های مخصوص بازی و سایر لپ تاپ های پرمصرف که به بیش از صد وات نیاز دارند، از این قانون مستثنی هستند). ما این قطعه را در بسیاری از فروشگاه ها آنلاین با قیمتی قابل قبول پیدا کردیم.

● فن دستگاه:
لپ تاپ ها نیز همانند کامپیوترهای شخصی در برابر گردوخاک، مانند آهن ربا عمل می کنند. اگر سیستم شما به طور ناخودآگاه دوباره راه اندازی می شود یا به طور دائم صفحه ای آبی رنگ را که نشانه با مشکل مواجه شدن سیستم عامل است، مشاهده می کنید، در این صورت زمان آن فرا رسیده تا پره های فن های دستگاه را تمیز کنید. موارد فوق نشانه های گرم شدن بیش از حد سیستم است، به ویژه اگر در طول فصول گرم اتفاق بیفتد.

محفظه کوچک داخل لپ تاپ و کوچک بودن رابط تهویه هوا، باعث می شود، لپ تاپ ها به شدت در برابر گرما حساس و آسیب پذیر  باشند و فن های بسته شدن دریچه تهویه یا فن به آن معنی است که هوای گرم نمی تواند از داخل فن بیرون بیاید و هوای سرد نیز نمی تواند وارد شود.

واضح است که دسترسی به فن های داخل لپ تاپ از دسترسی به فن های داخل کیس، دشوارتر است. دسترسی به فن های CPU GPU و تراشه اصلی (ممکن است سیستم شما هیچ یک از این فن ها را نداشته باشد) معمولا از طریق بازکردن دریچه روی آن ها انجام می گیرد، اما فن های کوچکی که اغلب در پشت و لبه های سیستم قرار می گیرند به این را